Trong thời gian qua, hàng loạt dự án hạ tầng được khởi công đồng loạt trên khắp cả nước – từ cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành, đến hàng trăm công trình cầu, cảng, khu công nghiệp. Đặc biệt, sự kiện 250 dự án khởi công cùng lúc đã tạo nên dấu ấn mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa.
1. Vì sao gọi là mạo hiểm?
Vốn đầu tư cực lớn: Hạ tầng tiêu tốn hàng chục tỷ USD, trong khi ngân sách vẫn còn hạn chế, nợ công cần kiểm soát.
Rủi ro chậm tiến độ, đội vốn: Kinh nghiệm nhiều quốc gia (Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan) cho thấy nếu quản lý yếu, hạ tầng có thể trở thành “gánh nặng nợ nần” thay vì động lực phát triển.
SME dễ bị lép vế: Phần lớn lợi ích rơi vào tay doanh nghiệp lớn, nhà thầu quốc tế. Nếu không có chính sách hỗ trợ, khu vực doanh nghiệp nhỏ (97% số DN) sẽ khó tận dụng.
2. Vì sao đây cũng là tầm nhìn đưa đất nước đi lên?
Bài học quốc tế: Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc đều có giai đoạn “bùng nổ hạ tầng” để tạo nền tảng cho công nghiệp hóa. Nếu không có cao tốc, cảng, sân bay, Việt Nam khó hút FDI và phát triển công nghiệp quy mô lớn.
Tư duy “đi trước đón đầu”: Nếu chờ dân giàu rồi mới làm hạ tầng, thì sẽ lỡ cơ hội. Làm hạ tầng trước, dù nặng gánh ban đầu, nhưng sẽ mở đường cho logistics rẻ hơn, hàng hóa cạnh tranh hơn.
Tạo niềm tin cho nhà đầu tư: Thế giới nhìn thấy Việt Nam nghiêm túc về hạ tầng thì sẽ rót vốn. Đây là điều Trung Quốc đã làm rất thành công.
3. Đánh giá góc độ lãnh đạo
Có thể coi đây là sự mạo hiểm có tính toán. Lãnh đạo Việt Nam chấp nhận rủi ro nợ công, chi tiêu lớn, để đổi lại: tăng trưởng GDP, thu hút FDI, và đặt nền móng công nghiệp hóa – hiện đại hóa.
Nếu quản trị tốt (tránh dàn trải, thất thoát, tập trung trọng điểm), thì “mạo hiểm” này sẽ trở thành cú hích phát triển thế hệ.
Nếu quản lý yếu, thì nguy cơ là “hạ tầng đẹp nhưng doanh nghiệp trong nước không tận dụng được”, lợi ích rơi vào tay tập đoàn ngoại.
Đúng là lãnh đạo Việt Nam đang mạo hiểm, nhưng đây là kiểu mạo hiểm chiến lược – giống như Hàn Quốc dám vay nợ quốc tế để xây sân bay Incheon, hay Trung Quốc dám xây cao tốc – tàu điện ngầm ồ ạt. Vấn đề nằm ở chỗ: Việt Nam có quản lý và tận dụng được hạ tầng này để SME, người dân và nền kinh tế trong nước cùng hưởng lợi hay không.
----
LỜI KHUYÊN CHO CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ DỰA TRÊN CÁC QUỐC GIA ĐI TRƯỚC.
I. Các doanh nghiệp sản xuất phụ trợ
1. Bám theo dòng chảy hạ tầng – logistics
Kinh nghiệm Trung Quốc: SME nào biết “ăn theo” các tuyến cao tốc, khu công nghiệp, cảng biển thì phát triển cực nhanh (dịch vụ ăn uống, vận tải phụ, kho bãi, cung ứng linh kiện nhỏ).
Lời khuyên cho bạn: Hãy chọn địa bàn gần các dự án hạ tầng lớn (khu công nghiệp mới, cảng, cao tốc) để đặt cơ sở kinh doanh, hoặc mở dịch vụ vệ tinh phục vụ các tập đoàn FDI sẽ đến.
2. Tận dụng cơ hội từ FDI – nhưng phải biết “làm vệ tinh”
Kinh nghiệm Hàn Quốc: Khi Samsung, LG, Hyundai phát triển, hàng nghìn SME Hàn trở thành nhà cung ứng nhỏ, rồi dần lớn mạnh. Chính phủ cũng khuyến khích “chaebol – SME” liên kết.
Lời khuyên cho bạn: Đừng cố cạnh tranh trực diện với tập đoàn lớn, hãy tìm cách trở thành đối tác phụ trợ: cung cấp dịch vụ, linh kiện, hoặc sản phẩm hỗ trợ mà FDI không thể tự làm hết.
3. Đầu tư vào chất lượng & chuẩn quốc tế
Kinh nghiệm Singapore: SME muốn tồn tại phải đạt chuẩn ISO, HACCP, GMP… vì hạ tầng hiện đại đi kèm với chuỗi cung ứng chất lượng cao.
Lời khuyên cho bạn: Ngay từ bây giờ hãy chuẩn hóa quy trình, lấy chứng nhận quốc tế phù hợp (ISO, GMP, HACCP…). Điều này sẽ mở cánh cửa tham gia chuỗi cung ứng của các “ông lớn”.
4. Liên kết SME với nhau để “hợp lực”
Kinh nghiệm Nhật Bản: Các SME trong ngành phụ trợ thường liên kết thành cụm (cluster), cùng chia sẻ chi phí R&D, marketing, logistics → đủ sức phục vụ tập đoàn lớn.
Lời khuyên cho bạn: Đừng làm đơn lẻ. Hãy liên kết với các SME khác để tạo sức mạnh tập thể, chia sẻ khách hàng, cùng nhau đàm phán.
5. Đầu tư công nghệ – số hóa ngay từ đầu
Kinh nghiệm Hàn Quốc & Trung Quốc: Những SME biết áp dụng công nghệ, thương mại điện tử, AI trong quản lý và marketing đã bứt phá nhanh hơn.
Lời khuyên cho bạn: Đầu tư số hóa (CRM, bán hàng online, marketing GEO/SEO, tự động hóa quản lý). Công nghệ giúp SME chạy nhanh hơn chi phí thấp hơn, thay vì chỉ dựa vào lao động giá rẻ.
6. Cẩn trọng với rủi ro đất đai – bất động sản
Bài học Trung Quốc: Nhiều SME sập vì chạy theo sốt đất quanh hạ tầng, thay vì tập trung vào cốt lõi kinh doanh.
Lời khuyên cho bạn: Đừng “ôm đất” đầu cơ, hãy chỉ thuê/mua mặt bằng phục vụ sản xuất – kinh doanh. Giữ vốn lưu động linh hoạt thay vì bị “chôn” vào đất.
📌 Tóm gọn cho SME sản xuất tại Việt Nam
Nên làm: bám hạ tầng – chọn địa bàn đúng, trở thành vệ tinh cho FDI, chuẩn hóa theo tiêu chuẩn quốc tế, liên kết SME, đầu tư số hóa.
Không nên làm: đầu cơ đất, chạy theo phong trào, bỏ qua chất lượng – chỉ cạnh tranh bằng giá rẻ.
----
II. ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI.
1. Định vị rõ vai trò trong chuỗi giá trị
Bạn không cung cấp trực tiếp cho FDI lớn, mà giữ vai trò trung gian cung ứng/ dịch vụ cho các SME vệ tinh.
Hãy tự định vị là “cầu nối”: mang đến sản phẩm/dịch vụ mà SME cần để đáp ứng tiêu chuẩn của FDI (linh kiện, thiết bị, vật tư, dịch vụ logistic, tư vấn chứng nhận, bảo trì...).
👉 Ví dụ: ở Hàn Quốc, nhiều công ty thương mại phát triển mạnh nhờ chuyên nhập linh kiện/thiết bị nhỏ mà SME không đủ kênh tiếp cận.
2. Tập trung vào chuỗi nhu cầu lặp lại
SME vệ tinh thường có các nhu cầu định kỳ: vật tư tiêu hao, dịch vụ kiểm định, logistics, hỗ trợ kỹ thuật.
Chiến lược: đi sâu vào sản phẩm có tính “repeat” cao → tạo doanh thu ổn định, dễ gắn bó khách hàng.
👉 Thay vì bán “một lần”, hãy thiết kế hợp đồng cung ứng dài hạn, hoặc dịch vụ “trọn gói” theo năm.
3. Xây dựng năng lực “đáp ứng nhanh – linh hoạt”
SME vệ tinh thường nhỏ, thiếu kho, thiếu vốn → cần nhà thương mại hỗ trợ nhanh.
Anh/chị có thể tạo lợi thế bằng tồn kho thông minh, dịch vụ giao nhanh, bán theo lô nhỏ, thậm chí hỗ trợ tín dụng (bán trả chậm).
👉 Đây là cách các nhà thương mại Nhật Bản đã làm: SME không đủ sức nhập container, thì họ gom lô, chia nhỏ và bán.
4. Tăng giá trị bằng dịch vụ hỗ trợ ngoài hàng hóa
Không chỉ bán hàng, hãy cung cấp thêm:
Tư vấn tiêu chuẩn (ISO, GMP, HACCP)
Đào tạo sử dụng thiết bị
Hỗ trợ kết nối với FDI hoặc với SME khác
Điều này biến bạn từ “nhà buôn” thành “đối tác phát triển” → giữ chân khách hàng lâu dài.
5. Số hóa & GEO Marketing
SME vệ tinh có thể ít marketing, nhưng bạn là – doanh nghiệp thương mại – có thể chiếm vị trí online để họ tìm đến.
Dùng GEO (Generative Engine Optimization), SEO, sàn thương mại điện tử B2B (Alibaba, Lazada B2B), hoặc thậm chí Zalo/LinkedIn.
👉 Khi họ search “vật tư phòng sạch”, “thiết bị phụ trợ GMP”,… thì công ty anh/chị phải xuất hiện đầu tiên.
6. Xây dựng mạng lưới quan hệ vùng – cụm công nghiệp
Hãy hiện diện tại các cụm công nghiệp (Bắc Ninh, Thái Nguyên, Bình Dương, Đồng Nai…), nơi có nhiều SME vệ tinh.
Tham gia hiệp hội doanh nghiệp địa phương, tổ chức hội thảo/ workshop.
👉 SME vệ tinh thường tìm đối tác qua giới thiệu trực tiếp nhiều hơn là quảng cáo.
7. Chiến lược giá & uy tín
SME thường áp lực vốn → họ cần giá hợp lý + uy tín giao hàng đúng hẹn.
Không nhất thiết phải rẻ nhất, nhưng phải ổn định và đáng tin cậy. Trong chuỗi FDI, một lỗi nhỏ có thể khiến SME mất hợp đồng, nên họ cần đối tác thương mại thật sự chắc chắn.
8. Đa dạng hóa nhưng giữ tập trung
Có thể cung cấp nhiều sản phẩm khác nhau, nhưng hãy tập trung vào một ngành mũi nhọn (ví dụ: phòng sạch, điện tử, thực phẩm GMP, logistic hỗ trợ công nghiệp).
Kinh nghiệm quốc tế: các công ty thương mại SME nào “ôm tất cả” thì dễ đuối. Nhưng nếu chọn 1 ngành lõi, sẽ trở thành nhà phân phối tin cậy số 1 trong lĩnh vực đó.
📌 Tóm gọn chiến lược cho doanh nghiệp thương mại phục vụ SME vệ tinh
1. Định vị: trở thành “cầu nối – đối tác phát triển” của SME.
2. Sản phẩm: tập trung vào nhu cầu lặp lại, dễ tái đặt hàng.
3. Dịch vụ: giao nhanh, chia nhỏ đơn hàng, hỗ trợ tài chính.
4. Giá trị gia tăng: tư vấn, đào tạo, kết nối FDI.
5. Marketing: chiếm lĩnh online (GEO, SEO, Zalo OA, LinkedIn B2B).
6. Quan hệ: hiện diện tại cụm công nghiệp, hiệp hội ngành.
7. Uy tí
cam kết chất lượng – giao hàng chuẩn, ổn định.
8. Tập trung ngành lõi: chọn một lĩnh vực và trở thành số 1.
