Giai đoạn 1767 - 1782 là một trong những thời kỳ hỗn loạn và biến động nhất trong lịch sử Thái Lan. Đây là khoảng thời gian mà Vương quốc Ayutthaya, từng tồn tại hơn 400 năm, sụp đổ trước cuộc xâm lược của Miến Điện. Tuy nhiên, từ đống tro tàn, một nhà lãnh đạo tài ba là Taksin Đại đế đã xuất hiện, thống nhất đất nước và xây dựng một triều đại mới – Vương quốc Thonburi.
Dù có những thành tựu đáng kể, triều đại Thonburi chỉ tồn tại trong 14 năm, trước khi bị thay thế bởi Vương triều Chakri, đánh dấu sự hình thành của thủ đô Bangkok như ngày nay. Đây là triều đại ngắn nhất trong lịch sử Thái Lan nhưng lại có vai trò quan trọng trong việc tái lập chủ quyền và bảo vệ đất nước.
1. Năm 1767: Vương quốc Ayutthaya sụp đổ dưới tay Miến Điện
Vào tháng 4 năm 1767, đế chế Ayutthaya sụp đổ sau cuộc xâm lược tàn khốc của quân đội Miến Điện dưới triều đại Konbaung. Thành phố Ayutthaya bị thiêu rụi, các công trình quan trọng như cung điện, chùa chiền, thư viện quốc gia bị phá hủy.
Vua Ekathat biến mất, được cho là đã chết vì đói hoặc bệnh tật.
Hàng nghìn người dân và quý tộc bị bắt làm tù binh, bị đưa về Miến Điện.
Thái Lan không còn chính quyền trung ương, rơi vào hỗn loạn.
Đây là một trong những giai đoạn đen tối nhất trong lịch sử Thái Lan.
2. 1767 - 1768: Taksin nổi dậy, giải phóng Thái Lan
Trong thời kỳ hỗn loạn đó, một tướng lĩnh xuất sắc của Ayutthaya, Taksin, đã tập hợp tàn quân và phát động kháng chiến.
Tháng 10/1767: Taksin đánh chiếm Chanthaburi, một căn cứ chiến lược quan trọng.
Tháng 12/1767: Ông tấn công và giành lại Thonburi, chấm dứt sự kiểm soát của Miến Điện tại khu vực trung tâm Thái Lan.
Chiến thắng này mở đường cho sự thành lập của Vương quốc Thonburi.
3. 1768 - 1782: Vương quốc Thonburi – Triều đại ngắn ngủi nhưng quan trọng
Taksin lên ngôi vua (1768)
Năm 1768, Taksin chính thức lên ngôi và chọn Thonburi làm thủ đô mới.
Lý do không phục hồi Ayutthaya: Thành phố đã bị phá hủy hoàn toàn, không còn khả năng phòng thủ.
Thành tựu của Vua Taksin
Thống nhất đất nước: Đánh bại các lãnh chúa địa phương, giành lại quyền kiểm soát các tỉnh miền Bắc.
Mở rộng lãnh thổ: Chiếm lại Chiang Mai từ người Miến Điện, mở rộng ảnh hưởng sang Lào và Campuchia.
Hợp tác với Trung Quốc: Thúc đẩy thương mại với triều đại nhà Thanh, giúp kinh tế dần phục hồi.
Suy tàn và kết thúc triều đại Taksin
Từ năm 1779, vua Taksin bắt đầu có dấu hiệu độc đoán, thậm chí có tin đồn ông bị tâm thần.
Ông thi hành chính sách hà khắc, xử tử nhiều quan lại trung thành.
Chính quyền suy yếu, các tướng lĩnh mất niềm tin vào nhà vua.
Năm 1782, tướng Chao Phraya Chakri, một trong những cận thần thân cận nhất của Taksin, tiến hành đảo chính.
Vua Taksin bị bắt và bị xử tử vào tháng 4/1782, đánh dấu sự kết thúc của triều đại Thonburi.
4. 1782: Thành lập Bangkok – Sự khởi đầu của Vương triều Chakri
Sau cuộc đảo chính, Chao Phraya Chakri lên ngôi, trở thành vua Rama I, mở ra triều đại Chakri (vẫn tồn tại đến ngày nay).
Vì sao Bangkok được chọn làm thủ đô?
Vị trí phòng thủ tốt hơn: Bangkok có sông Chao Phraya bao quanh, dễ dàng bảo vệ trước quân xâm lược.
Thonburi quá nhỏ: Không đủ chỗ cho một triều đình lớn mạnh.
Những bước đầu xây dựng Bangkok
Rama I cho xây dựng Cung điện Hoàng gia, đặt nền móng cho thủ đô hiện đại.
Wat Phra Kaew (Chùa Phật Ngọc) được xây dựng, trở thành trung tâm tôn giáo quan trọng nhất của Thái Lan.
Bangkok chính thức trở thành thủ đô của Thái Lan vào tháng 4/1782.
Triều đại Thonburi – 14 năm ngắn ngủi nhưng mang tính quyết định
Vương quốc Thonburi (1768 - 1782) là triều đại ngắn nhất trong lịch sử Thái Lan, nhưng vai trò của nó không thể phủ nhận:
1. Taksin đã cứu Thái Lan khỏi sự sụp đổ hoàn toàn sau khi Ayutthaya bị hủy diệt.
2. Ông thống nhất đất nước, xây dựng nền móng cho sự phát triển sau này.
3. Dù triều đại chỉ kéo dài 14 năm, Thonburi là bước đệm quan trọng để Bangkok trở thành thủ đô.
Nếu không có Taksin, Thái Lan có thể đã bị phân chia hoặc trở thành một phần của Miến Điện. Nhưng vì sự cai trị hà khắc, ông đã bị lật đổ và thay thế bởi vua Rama I.
Từ đống tro tàn của Ayutthaya, Thái Lan đã hồi sinh và tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với Vương triều Chakri kéo dài hơn 200 năm và vẫn tồn tại đến ngày nay.
17.3.2025
